Portugal : Inheemse druivenrassen en Interessante wijnen

Portugese wijn, dat is voer voor vinologen, want Portugal ontwikkelt zich razendsnel als toonaangevend wijnland, maar houdt vooral vast aan de eigen druivenrassen en weet zich daarmee te onderscheiden. In Portugal vertelt elk glas wijn een verhaal, van zonovergoten wijngaarden, eeuwenoude tradities en een levendige lokale cultuur. Van de terrasvormige heuvels van de Dourovallei tot de glooiende vlakten van Alentejo. Portugal is een land waar wijn niet alleen een drankje is, maar een reis door de tijd, smaak en adembenemende landschappen. Of u nu een doorgewinterde kenner bent of gewoon nieuwsgierig, Portugal belooft een onvergetelijk avontuur voor iedereen die zich waagt in de wereld van wijn.

Het wijnbouwerfgoed van Portugal is net zo divers als de geografie en biedt unieke ervaringen in elke hoek van het land. Sinds wij gestart zijn met onze webwinkel in 2016 is het duidelijk dat Portugal als wijnland stilletjesaan zijn plaats opeist en krijgt naast de meer bekende Europese wijnlanden zoals Frankijk & Italië en dit heeft alles te maken met kwaliteit en prijs.

De Portugese wijnen getuigen van een intrigerende eigenzinnigheid. Van zo gauw men ze proeft zegt men onmiddellijk "typisch Portugees". Het zijn wijnen met een onmiskenbaar eigen karakter geschikt voor de avontuurlijk ingestelde wijndrinker. U dus. Na de toetreding tot de EU heeft Portugal gebruikgemaakt van EU-subsidies om de wijnindustrie de jarenlange achterstand te laten inhalen, hun troef is de grote verscheidenheid aan inheemse druiven en wijnen van uitstekende kwaliteit.

Portugal heeft net zoals Spanje een lange geschiedenis in de wijnbouw die al dateert van vóór de Romeinen. Vanaf de 14e eeuw werden Groot-Brittannië en Portugal overzeese handelspartners. Toen in het begin van de 18e eeuw Engeland slaags raakte met Frankrijk en de Nederlanden, zocht Engeland nieuwe wijnstreken en vond deze in Porto en Madeira. Voor de Britten was het drinken van portwijn een patriottische daad geworden want Franse wijn was immers van de vijand. De handel in wijn werd zo'n hype dat zelfs een Britse consul werd benoemd in de stad Viana do Castelo om zo te belangen van de Britten in de wijnhandel te vertegenwoordigen.

Net als Spanje met zijn sherry, heeft Portugal zijn eigen unieke stijl van versterkte wijnen die ondertussen wereldberoemd zijn geworden namelijk de port- en de madeirawijn. Daarnaast zijn er nog modern rode en witte wijnen, voornamelijk van inheemse Portugese druiven. Sommige van deze druiven zijn dezelfde als Spaanse druiven alleen met een verschillende naam, en natuurlijk ook een ander karakter door hun aanpassing aan de plaats en het gebied waar deze druiven groeien.

Wat heeft Portugal allemaal te bieden ?

Laten we beginnen met de versterkte wijnen. Portugal is waarschijnlijk het land met de meeste soorten versterkte wijn die wereldwijd bekend zijn en erkend worden zoals de port- en madeirawijnen ! Maar in feite produceert men in totaal vier soorten versterkte wijn, naast Port en Madeira is er Moscatel (uit Setúbal en Douro) en Carcavelos.

Portwijn : of ‘porto’, later geëvolueerd naar ‘port’ in het Engels omdat deze wijnen verscheept werden uit Porto in het noorden van Portugal, is een versterkte wijnen, geschikt voor langdurig bewaren. Port is iets voor alle seizoenen. Het wordt vaak als digestief gedronken , bij het haardvuur of met een sigaar, maar kan op verschillende momenten en manieren worden genoten, afhankelijk van het karakter van de wijn. Er is een waaier aan verschillende portstijlen, van levendig jeugdig robijnrood tot eerbiedwaardig gerijpte tawny en vintage. Port wordt vaak gezien als een winterdrank, maar gerijpte tawnies, colheitas en rijpe vintage Ports kunnen buitengewoon elegant en verfijnd zijn en het hele jaar door worden gedronken. Witte Port al dan niet met tonic - ook bekend als Portonic -, ruby, tawnies en rosé port (licht gekoeld geserveerd) zijn net zo geschikt voor warme zomerdagen als een robijnrode of volle Late Bottled Vintage voor de wintermaanden. Port is nooit van weggeweest maar krijgt de laatste jaren opnieuw meer aandacht.

Meer info over port vind je in deze artikels op onze blog: Lagrima port, Wat is Late Bottled Vintage ?, Wat is een crusted port ? en Portwijn - Het scheppingsverhaal

Madeirawijn : De geschiedenis van Madeira wijn begint al snel met de ontdekking van het eiland in 1419. Tegen die tijd begon men met het planten van tarwe, suikerriet en natuurlijk wijnranken in dit land. De roem en het prestige van deze wijn kunnen nog steeds worden bevestigd door talrijke episodes, waaronder de viering van de onafhankelijkheid van de Verenigde Staten van Amerika in 1776, die werd gevierd met een toost op Madeira wijn! Madeirawijn heeft meestal een elegante amber- of donkergouden kleur. In de mond is hij fruitig met frisse zuren, afhankelijk van de druivensoorten waarvan hij is gemaakt, maar altijd zeer goed in balans met tonen van karamel en geroosterd gedroogd fruit. De droge en medium-droge madeira zijn geweldig als aperitief. De kazen passen perfect bij de medium-zoete madeiras en de zoete zijn ideaal voor desserts, chocolade en om bij een espresso koffie te drinken.

Meer over madeirawijn kan je nalezen in deze blog, Wat is madeira?

Moscatel: In Portugal wordt Moscatel in twee regio's geproduceerd: in Setúbal – de Moscatel de Alexandria of Moscatel roxo-variëteiten – en in Douro, namelijk in Favaios, waar de Moscatel Petit Grains-variëteit wordt gebruikt. Deze zoete topaasnectar is ook door verschillende Koningshoven in Europa genuttigd. Dat is het geval voor koning Richard II van Engeland die al in 1381 melding maakte van de import van Moscatel de Setúbal of Lodewijk XIV die het in de 17e eeuw eiste op zijn feesten in Versailles. Ook in Brazilië wordt het veel geconsumeerd. Moscatel kan als aperitief worden geserveerd en wordt aanbevolen om te drinken bij een temperatuur van 10º C. Als dessertwijn is het een uitstekende begeleider van zwarte chocolade of elk op eieren gebaseerd dessert, zoals de beroemde Azeitão-cake. Meer over moscatelwijnen kan je nalezen in deze blog, Moscatel Do Douro of Moscatel de Setubal en Moscatel of Muskaatwijn

Carcavelos : In wijntermen gesproken wordt het geproduceerd in de subregio Carcavelos, in de wijnregio Lisboa, maar in geografische termen wordt het gemaakt in de stad Oeiras. Bovendien is het een historische wijn met gegevens in de regio sinds de 15e eeuw. Deze kleine regio was echter aan het verdwijnen door snelle stedelijke ontwikkelingen en intense vastgoeddruk, wat gezien wordt als een betere investering dan het planten van wijngaarden in het midden van de stad. Gelukkig veranderde alles in 1997 toen de gemeente Oeiras, in samenwerking met het National Agronomic Station – gevestigd in Quinta do Marquês de Pombal – besloot om dit erfgoed te herstellen en te behouden, en de productie van deze historische wijn voort te zetten! Momenteel zijn er in deze regio in totaal 62 acres beplant, waarvan de Arinto, Galego Dourado en Ratinho de drie belangrijkste variëteiten zijn. Versterkt met Lourinhã's beroemde brandewijn, wordt deze honingkleurige zoete wijn door talloze wijnmakers beschouwd als een van de beste Portugese aperitieven en een geweldig digestief.

Uiteraard kent Portugal ook een bonte verzameling aan heerlijke stille- en schuimwijnen.

Rode en witte wijnen : Portugal produceert interessante witte, rode en rosé wijnen voornamelijk uit inheemse druivensoorten. Tegenwoordig zijn de meeste van de wijnbereidingstechnieken modern en vergelijkbaar met die in verschillende landen. Net zoals met de Spaanse wijnen denken de mensen waarschijnlijk eerst aan rode wijn als ze Portugal horen. Echter, na port en madeira, is de volgende meest bekende wijn uit Portugal een witte wijn uit de : Vinho Verde, een zeer groene omgeving van Portugal in het noorden. Daarnaast zijn er nog tal van rode, witte en rosé wijnen uit alle delen van Portugal.

Er is bijna geen gebied in Portugal waar er geen wijn wordt geproduceerd.

De belangrijkste regio's van noord naar zuid zijn:

Vinho Verde : zowel een DOC als de naam van een stijl van de wijn. De "vinho verde" wijn is een heldere, met een lichter alcoholgehalte, groen-getinte witte wijn soms lichtbruisend, maar niet altijd. Het kan worden geproduceerd uit verschillende witte druiven. Daarnaast zijn er andere witte wijnen in de DOC Vinho Verde. Een voorbeeld hiervan is Alvarinho wijn of witte wijn gemaakt van de Alvarinho druif, die verwant is aan Albariño in Spanje, net over de grens in Rias Baixas. De bodem bestaat uit graniet met, aan de oppervlakte, zand en humus. De regio is al sinds 1908 gedefinieerd en is daarmee één van de oudste wijngebieden in de wereld.

Douro : Het landschap vormt één van de indrukwekkendste wijnstreken ter wereld. De bodem bestaat uit een dunne laag aarde over een harde laag leisteen met daaronder nog harder graniet. Het gebied is verdeeld in 3 gebieden, Baixo Corgo, Cima Corgo en Douro Superior elk met zijn eigen karakteristieken. Er wordt niet meer uitsluitend port gemaakt in de Dourovallei; inmiddels komt er steeds meer droge wijn uit deze streek. Er wordt overwegend rode wijn gemaakt, maar je vindt er ook witte, rosé en zelfs mousserende wijnen. Het aandeel portwijn is ongeveer 50%

Bairrada : is een gebied dat zich bevindt in centraal Portugal tussen de steden Aveiro en Coimbra, en waar men zich voornamelijk richt op het maken van rode wijn. Deze wijn is tevens erg geliefd in België. Maar liefst 50% van de wijn in België, komt uit dit gebied! In totaal telt de streek 18.000 ha wijngaarden. De maximale productie voor rode wijnen ligt op 55hl per ha, voor witte, rosé en mousserende wijnen is dit 70hl per ha. De bodem bestaat hoofdzakelijk uit kalksteen, klei en zand.

Dão e Lafões : een binnenwaarts aan zee grenzend gebied onder de rivier de Douro waar wijnen van hoge kwaliteit worden geproduceerd. Meestal rood toch ook enkele witte wijnen.

Alentejo : bevindt zich in de bovenste zuidelijke helft van het land, in het binnenland en grenst aan Spanje. De regio produceert veel wijn waarvan de stijl sterk uiteen loopt.

Madeira : zowel de naam van een DOC als de stijl van de wijn. Madeira is een klein eiland in de Atlantische Oceaan met een prachtig natuurlandschap, gewaardeerd als wandel- en bloemen eiland.

Hieronder vindt u de volledig lijst van wijnregio's en DOC's (Denominação de Origem Controlada) van Portugal :

1. Vinho Verde DOC

2. Trás-os-Montes DOC

3. Porto DOC & Douro DOC

4. Távora-Varosa DOC

5. Lafões DOC

6. Dão DOC

7. Bairrada DOC

8. Beira Interior DOC

9. Encostas de Aire DOC

10. Óbidos DOC

11. Alenquer DOC

12. Arruda DOC

13. Torres Vedras DOC

14. Lourinhã DOC

15. Bucelas DOC

16. Carcavelos DOC

17. Colares DOC

18. Tejo DOC (formerly Ribatej0)

19. Setúbal DOC

20. Palmela DOC

21. Alentejo DOC

22. Lagos DOC

23. Portimão DOC

24. Lagoa DOC

25. Tavira DOC

26. Madeira DOC

27. Graciosa DOC

28. Biscoitos DOC

29. Pico DOC